Europa Środkowo-Wschodnia (ang. CEE – Central-Eastern Europe) to obszar o skomplikowanej strukturze narodowościowej i etnicznej, co w przeszłości niejednokrotnie skutkowało poważnymi konfliktami. Czynnikiem dodatkowo wpływającym na złożoność historii i współczesności tego regionu jest fakt, iż rozciąga się on pomiędzy dwoma silnie rywalizującymi pomiędzy sobą biegunami – zwłaszcza w ciągu ostatnich 300 lat. Z jednej strony mowa tu o współczesnych Niemczech (i szerzej, współcześnie: Unii Europejskiej) z drugiej – o Rosji. W omawianym okresie czasu liczne starcia tych dwóch podmiotów, niezależnie od aktualnej formuły ich państwowości i aktualnego poziomu zintegrowania, zarówno wewnętrznego jak i zewnętrznego, miały właśnie na terenach Europy Środkowo-Wschodniej, ze wszystkimi tego konsekwencjami.
Państwa i narody położone w regionie CEE w XX wieku dwukrotnie stały się ofiarami wojen światowych oraz poniosły straty na skutek funkcjonowania dwóch ustrojów totalitarnych. Dopiero rok 1989, pokojowe procesy upadku komunizmu i rozpad ZSRR przyniósł szanse na zmiany i rozwój. Część krajów regionu dołączyła do UE, pozostałe aspirują do członkostwa, a nawet jeśli nie – uznają UE za istotnego partnera w sferze politycznej i gospodarczej; to ostatnie dotyczy także Rosji. Ostatnia dekada (2010-2020) upływa pod znakiem nie tylko współpracy, ale także coraz ostrzejszej rywalizacji pomiędzy UE a Rosją. W związku z działaniami Federacji Rosyjskiej wobec Gruzji (2008) i Ukrainy (od 2014), kraje regionu, w tym zwłaszcza mniejsze państwa, odczuwają w sposób istotny dość wysoki poziom dyskomfortu i potencjalnego zagrożenia własnego bytu państwowego.
W omawianej sytuacji należy zadań sobie pytania: czy konflikty, także zbrojne, są nieuniknionym elementem funkcjonowania w regionie? Jeśli odpowiedź na to zagadnienie będzie twierdząca, kolejnym elementem powinno być rozważenie co należałoby zrobić, aby możliwe było regulowanie sporów drogą pokojową, bez uciekania się do użycia siły czy groźby jej zastosowania? Jak powinna kształtować się polityka zagraniczna państw regionu aby sprzyjała współpracy, a nie generowaniu kolejnych napięć?
W tym kontekście szczególne znaczenie mają relacje Polski i Ukrainy. Oba kraje, z wyłączeniem Niemiec i Rosji posiadają największy w tym regionie potencjał do realizowania polityki zagranicznej sprzyjającej budowaniu stabilności w regionie. Służą temu inicjatywy takie jak Partnerstwo Wschodnie czy Trójmorze lub Grupa Wyszehradzka. Należy jednak zastanowić się, na ile potencjał tych forów współpracy jest wykorzystywany i jakie ewentualne nowe działania mogłyby zostać podjęte z inicjatywy Warszawy i Kijowa (z udziałem innych zainteresowanych państw) w celu rozwoju relacji międzynarodowych w różnych sferach: politycznej, gospodarczej, społecznej i innych, na różnych poziomach relacji: międzypaństwowym, regionalnym i lokalnym.
W ramach projektu zostaną przeprowadzone rozmowy z przedstawicielami środowisk eksperckich, analitycznych, politykami i przedstawicielami administracji różnych szczebli oraz organizacji pozarządowych z Polski, Ukrainy, krajów Grupy Wyszehradzkiej i innych państw regionu. Będą one poświęcone diagnozie obecnej sytuacji międzynarodowej w regionie oraz propozycjom działań sprzyjających zacieśnieniu współpracy.