Polskie prawo o cudzoziemcach

Related Articles

Wysadzenie tamy elektrowni wodnej w Nowej Kachowce przez Rosjan – bilans po roku od tragicznych wydarzeń

14 czerwca 2024

90. rocznica Hołodomoru – sprawiedliwość to najlepsze uczczenie ofiar

26 listopada 2023

Kim jest Pan Arestowicz?

10 października 2023

Prawo cudzoziemców pojawiło się stosunkowo niedawno w debacie publicznej w Polsce. Dotąd tego rodzaju regulacje prawne kojarzyły się bardziej z krajami zachodnimi, gdzie sami Polacy migrowali. W ciągu ostatnich kilku lat pojawiły się jednak dwa zjawiska, które spowodowały zwiększone zainteresowanie unormowaniem imigracji w naszym kraju.

Pierwszym z nich był dość nagły wzrost migracji Ukraińców, głównie pracowników, w tym pracowników sezonowych, a także studentów. Obecnie w Polsce przebywa – na stałe i przejściowo – przynajmniej pół miliona obywateli Ukrainy, a skala tego zjawiska wzrasta i jest istotnym czynnikiem wpływającym na wzajemne relacje obu państw.

Znacznie większe emocje wzbudziła jednak w Polsce prowadzona przez Unię Europejską polityka dotycząca imigrantów z Azji i Afryki. Kryzys związany z masową migracją z tych regionów dotyka całą Europę, w tym także Ukrainę. Wynika to nie tylko z faktu, że nasi wschodni sąsiedzi stają się powoli krajem przerzutowym migrantów do Unii, ale także dlatego, że kryzys ten stał się najpoważniejszym czynnikiem kształtującym politykę migracyjną (w tym wizową) Unii w najbliższych latach.

Warto uporządkować więc podstawowe elementy prawa imigracyjnego, zwanego też prawem cudzoziemców. Sytuacja cudzoziemców może się różnić, w szczególności ze względu na państwo ich pochodzenia oraz z uwagi na cel pobytu w Polsce. Najogólniej rzecz ujmując można wyróżnić następujące regulacje obowiązującego w Polsce prawa cudzoziemców:

• dotyczące zagadnień związanych z pobytem zasadniczo wszystkich cudzoziemców w Polsce, które znajdują się w ustawie o cudzoziemcach z dnia 12 grudnia 2013 roku. Przepisy tej ustawy zawierają ogólne regulacje dotyczące warunków wjazdu, przejazdu, pobytu i wyjazdu cudzoziemców z terytorium Polski, w tym także określają konsekwencje nielegalnego pobytu na terenie Polski,
• uregulowanie szczególnego statusu obywateli niektórych krajów, wynikające z procesów integracji europejskiej: spośród ogólnych rygorów ustawy o cudzoziemcach wyłączeni są obywatele Unii Europejskiej oraz Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym i Konfederacji Szwajcarskiej, którzy korzystają z prawa swobodnego przemieszczania się. Prawo Unii wpływa także na normy polskie poprzez regulacje strefy Schengen i zasady wizowe. Podstawową regulacją prawa polskiego w tym zakresie jest ustawa z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie i wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin,
• w zakresie udzielania ochrony międzynarodowej, przewidujące możliwość objęcia cudzoziemca w Polsce jedną z form ochrony, przede wszystkim nadanie mu statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej, na podstawie ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• związane z repatriacją osób pochodzenia polskiego z innych państw oraz ich naturalizacją na terenie Polski, co dotyczy w szczególności osób przymusowo wysiedlonych przez ZSRR. Najistotniejszym aktem prawnym w tym zakresie jest ustawa z dnia 7 września 2007 r. o karcie Polaka.

Dalsze, szczegółowe zagadnienia prawne związane ze sytuacją cudzoziemców w Polsce zawarte są także w licznych ustawach, przewidujących m.in. zasady nabywania nieruchomości przez cudzoziemców, szczególne regulacje dotyczące możliwych form prowadzenia działalność gospodarczej przez cudzoziemców oraz związane z sytuacją cudzoziemców na rynku pracy. Ich stosowanie jest jednak zawsze związane ze statusem danego cudzoziemca w ramach przedstawionego wyżej podziału.

Obecnie śmiało można powiedzieć, że regulacje prawa o cudzoziemcach stają się jedną z większych pod względem zakresu regulacji dziedzin prawa w Polsce. Przeplatanie się ogólnych regulacji polskich z umowami bilateralnymi, zawieranymi także z Ukrainą choćby w dziedzinie unikania podwójnego opodatkowania, a także z regulacjami prawa Unii Europejskiej powoduje przy tym, że dziedzina ta staje się coraz bardziej skomplikowana.

Polecamy również:
Przyczyny powstania odrębnych regulacji prawnych dotyczących cudzoziemców
Rekompensaty za mienie pozostawione przez Polaków na Ukrainie

radca prawny Michał Lelonek
Gładysz & Żerański
Kancelaria Prawnicza sp. j.