22 stycznia 2019 roku, w ramach cyklu spotkań pod nazwą „Polsko-Ukraińskie Forum Strategiczne”, w lwowskim Budynku Oficerów odbyła się międzynarodowa konferencja poświęcona tematyce związanej z wojskami obrony terytorialnej w Polsce i na Ukrainie oraz perspektywom rozwoju tego typu formacji. Organizatorami wydarzenia były Fundacja Centrum Badań Polska-Ukraina i Regionalne Centrum Medialne Sił Zbrojnych Ukrainy we Lwowie.
Tematyka związana z formacjami obrony terytorialnej ma aktualnie niebagatelne znaczenie zarówno w Polsce jak i na Ukrainie. Przebieg pierwszej fazy konfliktu zbrojnego na Donbasie, w której znaczącą rolę odegrały formacje ochotnicze, pozwala na wyciągnięcie szeregu wniosków jeśli chodzi o kwestie organizacji, przygotowania i użycia podobnych jednostek we współczesnym konflikcie zbrojnym o charakterze hybrydowym. Część z tych doświadczeń uwzględnia się przy pracach nad stworzeniem wojsk obrony terytorialnej na Ukrainie.
Z kolei w Polsce niedawno zostały utworzone Wojska Obrony Terytorialnej – jako piąty rodzaj sił zbrojnych, dedykowany do działań wspierających jednostki wojsk operacyjnych na wypadek kryzysu lub wojny, jak również do działań w przypadku klęsk żywiołowych i innych wydarzeń, w których niezbędne jest zaangażowanie jednostek wojskowych, wobec uwarunkowań, które przekraczają możliwości działania etatowych służb ratowniczych i porządkowych. Natomiast na Ukrainie dopiero rozpoczyna się dyskusja na szczegółowym kształtem WOT. Również w Polsce proces tworzenia tej formacji nie jest jeszcze zakończony.
Konferencję rozpoczęło spotkanie z dziennikarzami, podczas którego przedstawiono cele konferencji i charakterystykę tematyki, o której będzie mowa podczas obrad. Następnie miało miejsce połączenie na żywo za pośrednictwem komunikatora Skype z obwodem ługańskim, w czasie którego rzecznik prasowy lokalnej administracji cywilno-wojskowej przedstawił aktualną sytuację i odniósł się do działań realizowanych z formacjami ochotniczymi i strukturami zbliżonymi do sił OT.
Konferencję otworzyły wystąpienia przedstawicieli lwowskiej Administracji Obwodowej i Rady Najwyższej Ukrainy. Podczas konferencji jako pierwszy zabrał głos pułkownik Wołodymyr Melnyk, zastępca szefa Wydziału ds. obrony terytorialnej Sztabu Generalnego SZU, który przedstawił aktualny stan systemu OT Ukrainy oraz perspektywy jego rozwoju. „Dla nas ciekawe są doświadczenia Polski, jak tam powstają podobne oddziały. Dobrym pomysłem byłoby przeprowadzenie wspólnych ćwiczeń jednostek OT” – powiedział Wołodymyr Melnyk. Z kolei Giennadij Efimow, reprezentujący Akademię Wojsk Lądowych SZU przedstawił koncepcje tworzenia wojsk obrony terytorialnej na Ukrainie, a Ołeksandra Kiriczuk – możliwość wykorzystania koncepcjo zarządzania sieciowego w formacjach OT.
W drugiej części obrad głos zabrał Juliusz Sabak, reprezentujący portal Defence24.pl, przedstawiając etapy powstawania oraz główne założenia polskich Wojsk Obrony Terytorialnej, jak również charakterystykę istniejącego i planowanego wyposażenia oraz programów szkoleniowych. Z kolei Michał Marek reprezentujący Uniwersytet Jagielloński omówił przypadki ataków informacyjnych jakie wystąpiły w Polsce w związku z procesem tworzenia Wojsk Obrony Terytorialnej (zwłaszcza w jego początkowym etapie). Konferencję zakończyła dyskusja i wymiana poglądów na perspektywy funkcjonowania sił OT w warunkach wojny hybrydowej.
Dariusz Materniak